Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.

Ramazan aýynyň soňky on gününde has köp ybadat etmek, gijelerine tehejjut namazy kylmak, zikir etmek we ramazanyň soňky on gününiň täk gijelerinde gadyr gijesini gözläp, ybadat, doga-dileg bilen geçirmek, ygtykafa girmek sünnetdir.

Aýşa enemiz (radiallahu anha) şeýle habar berýär: “Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) Ramazan aýynyň soňky on güni başlanda has köp amal ederdi, gijelerini ihýa ederdi (ýagny ybadat bilen geçirerdi), maşgalasyny hem (ybadat etmekleri üçin) oýandyrardy.” ¹

Pygamberimiziň (sallallahu aleýhi we sellem) beýle etmeginiň sebäbi gadyr gijesine gabat gelmek üçindir. Şonuň üçin Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle diýýär: “Gadyr gijesini ramazan aýynyň soňky on gününiň täk gijelerinde gözläň!² Iman edip we sogabyny umyt edip, gadyr gijesini ybadat bilen geçiren kişiniň geçmiş günäleri bagyşlanar.” ³

Günümizde köp musulmanlaryň unudan, hatda asla bardygyndan bihabar bolan sünnetleriniň bir hem ygtykaf sünnetidir.

Yslam adalgasynda ygtykaf (الاعتكاف) diýmek: Ynsanlar bilen aragatnaşygy kesip belli bir wagt, özüňi dünýewi işlerden saplap, Allaha ytagat/ybadat etmek üçin metjitde bolmakdyr. Ygtykafa giren kişi diňe ybadat, doga-dileg, zikir ýaly amallar bilen meşgul bolmalydyr.

Ygtykafa girmegiň hökümi, muekked sünnetdir. Ramazan aýynyň soňky on gününde ygtykafa girmek bolsa, has güýçli sünnetdir.

Bu barada Aýşa (radiallahu anha) şeýle diýýär: “Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) tä dünýäden gaýdýança, Ramazan aýynyň soňky on gününde ygtykafa girerdi. Ondan soňra aýallary ygtykafa girerlerdi.”⁴

Buhari, Ebu Hureýräniň şeýle diýenini habar berýär: “Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) her Ramazanda on gün ygtykafa girerdi. Dünýäden gaýdan ýyly ýigrimi gün ygtykafa girdi.”

Ibn Rejeb “el-Letaif”atly eserde şeýle diýýär: “Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) bu on günüň içinde ähli işlerini taşlardy, (ähli-pikir düşünjelerini) saplap, Robbine ýalbaryp, Ony zikir edip, doga-dileg ederdi, ynsanlardan uzaklaşyp (metjitde) bir otagda galardy.”

Şonuň üçin Ymam Ahmet (rahimehullah) ygtykafa giren kişiniň, (ygtykaf wagtynda) ynsanlar bilen ara gatnaşygy kesip we olardan uzak durmagyny müstehap görýär. Ýagny ygtykafa giren kişi dünýewi işerden we pikirlerden özüni saplap, ynsanlar bilen ara gatnaşygy kesip ähli ünsini ybadata, zikire, doga-dilege bermelidir.

Ygtykafa giren kişiniň bäş wagt namazyny jemagat bilen okap bilmegi üçin, ygtykafa diňe metjitlerde girilýär.

Ygtykafyň şertleri bardyr. Haçanda şol şertler ýerine ýetirilse ytykaf sahyh/dogry we kabul bolýar. Olar:

1-Niýet. Bunyň delili: Amallar niýetlere görädir hadysydyr.

2-Ygtykafa giriljek ýer metjit bolmalydyr. Bunyň delili şu aýatdyr:

وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِد

“Metjitlerde ygtykafa gireniňizde zenanlara ýanaşmaň.” ⁵

3-Ygtykafa giriljek metjit, bäş wagtyna jemagat namaz kylynýan metjit bolmalydyr. Sebäbi hem ygtykafa gire kişiniň namaz üçin başga metjitlere çykmazlygy üçindir.

Ygtykafa giren kişi zerurlyk bolmasa, metjitden daşary çykmaly däl, hassa zyýaratyna gitmeli däl, jynaza namaza gatnaşmaly däldir. Gijeleri aýalynyň ýanyna baryp, ýanaşmagy haramdyr. Özüni Allaha ýakynlaşdyrjak ybadatlar bilen meşgul bolup, ondan başga zatlardan uzaklaşmagy mustehapdyr.

Emma özüni görmäge gelen kişi bilen görüşip biler, ýuwunyp-artynyp misk çalynyp biler. Ýuwunmak üçin we hajaty üçin daşary çykyp biler. Eger yzyndan nahar getirilmeýän bolsa, iýmek we içmek üçin daşary çykyp biler.

Ygtykafyň wagty: Ygtykafa erte namazyny kylyp girilýär we ramazanyň iň soňky güni, günüň batmagy bilen ygtykafdan çykylýar.

Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.