Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.

Sorag: Esselamu aleýkum. Juma namazyndan soñra zuhur (öýle) okalýarmy?

Jogap:

Waleýkum esselam we rahmetullahi we barakat.

Juma namazyndan soñra öýle namaz kylmak jaiz däldir. Çünki bilşimiz ýaly Allah Tagala bendelerine bir wagtda iki sany parz namaz, kylmagy buýran däldir. Şonuñ üçin kim Juma kylynýan metjide gelen bolsa, Juma namazyny hökman ol ýerde jemagat bilen kylmalydyr. Juma güni öýle namazyñ ýerine Juma namazy kylynýandyr. Goşmaça öýle okalmasy dogry däldir.

Juma namazyndan soñra öýle namazy kylmagy ündeýän kişiler: Juma namazy kylynmagy üçin bolmaly şertleriñ doly tapylmaýandygyny, şol sebäpli hem Jumañ kabul bolmazlygynyñ mümkindigini öñe sürýärler. We Jumadan soñra ätiýaçdan öýle kylynmaly, eger Juma kabul bolmasa öýle kabul bolar diýip, aýdaýarlar.

Buña jogap höküminde: Eger käbir şertleriñ tapylmaýanlygy üçin Juma namazy batyla çykyp biler diýilse, onda bu ýagdaýda Juma kylynmagy jaiz däldir. Çünki Jumanyñ şerti tapylmaýandygyny aýdan kişiñ gürrüñine görä Juma meşrug däldir. Meşrug bolmaýan ybadat amal etmek bolsa, batyl zada amal etmek diýmekdir. Bu bolsa, Allahyñ gatynda günäkärçilikdir. Juma namazyñ batyla çykjagyny bilip durup, şonda-da Juma kylsa, onuñ boýnuna Öýle namaz okamak hökman bolar. We ol başga ynsanlary öýle okamaga çagyrmazdan ýeke başyna öýlesini okamalydyr. Eger-de biri okan Juma namazynyñ meşruglygyna we syhhatyna (dogrulygyna) arkaýyn bolsa, oña goşmaça öýle namaz okamagy jaiz däldir.

Sahabalardan, müjtehid selef ymamlardan Juma namazyndan soñra öýle okalmagy barada aýdan sözleri ýa-da olaryñ özleriniñ Jumadan soñra öýle namaz okanlygy barada rowaýat ýokdur. Ymam Şafi Bagdada gelende, ol ýerde ençeme uly we kiçi metjitler bardy. Emma Ymam Şafiden Jumadan soñra öýle okanlygy barada hiç bir rowaýat ýokdur. Juma namazyndan soñra öýle namazy okan kişiler: Biziñ Jumadan soñra goşmaça okaýan zadymyz namazdyr, namazdan zyýan bolmaz diýip, bu meselä sowuk-sala garaýarlar. Aslynda bolsa bu edilýän zat Allahyñ rugsat bermedigi ybadaty orta atmakdyr we bu örän howply zatdyr. Allahyñ we Pygamberiñ buýurmadyk zadyny, sahabalaryñ etmedik zadyny orta atyp dinde bidgat çykarmak haramdyr. Çünki höküm goýujy diñe Allahdyr.

Mejmaul-Bahreýn müellifi şeýle diýendir: “Bir adam baýram güni mazarlyga baryp, baýram namazyndan öñ iki rekat namaz kyljak boldy. Ali (radiallahu anh) oña rugsat bermedi, oña päsgel boldy. Ol kişi: Eý Mü'minleriñ emiri: Men Allahyñ namaz okanlygym üçin azap bermejegine ynanýan, diýdi. Ali (radiallahu anh) oña: Men hem Pygamberiñ etmedik we buýurmadyk zadyny eden kişä Allah Tagalañ sogap bermejekdigini bilýän, diýdi. Şonuñ üçin seniñ okajak namazyñ batyldyr. Batyl zada amal etmek bolsa, haramdyr. Allah Tagala seni Pygamberiniñ etmedik we buýurmadyk zadyny etmek bilen Oña garşy gelendigiñ üçin saña azap bermegem mümkindir diýip, jogap berdi.” (Ahmed er-Rumi el-Hanefi, el-Mejalisul-Erba'a min Mejälisil-Ebrar, Tahkik Prof. Dr. Muhammed el-Humeýýis)

Şeýh Muhammed Şemsul-Hak el-Azim Abadi şeýle diýendir: “Juma namazy öýle namazyñ ýerine geçýänligi üçin, Jumadan soñra öýle namaz okamak jaiz däldir. Sahabalardan, tabigynlardan, tabi-tabigynlardan, müjtehit (mezhep) we muhaddis ymamlardan hiç biriniñ Juma namazyndan soñra öýle okanlygy ýa-da okalmasyny buýranlygy barada hiç hili rowaýat ýokdur. Juma namazyndan soñra öýle namazynyñ ihtiýatdan (ätiýaçdan) kylynmagy, bu namazy kyljak kişini günäkär etjek bidgatdyr. Kenzud-Dekaik atly eseriñ şerhi hökümindäki el-Bahrur-Raiki-de görülişi ýaly, bu bidgaty Hanafileriñ soñky döwür alymlary orta atandyrlar.” (et-Tahkikatul-Ula, sahypa 46)

Soragyñ jogaby Şeýh Ebu Ubeýde Meşhur bin Hasen Alu-Selmanyñ el-Muhkemul-Metin fi'htisaril-Kawlil-Mubin fi Ahtail-Musallin atly eserinde, Jumadan soñra öýle okamak barada aýdanlarynyñ esasynda taýynlandy.

Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.