Allaha hamd, Pygamberimize salat we salam bolsun.

Sorag: Esselämu aleýkum. Maslahat soraýan 1-yil töweregi boldy namaza başladym, ilki başda gowy begenip kylýadym ýagny namazda diñe namaz bilen bolýadym indi bolsa namazlarda ýaltanyp başladym, garaz iman ýitip barýa siziñ berjek maslahatyñyz bar bolsa garaşýan sag boluñ. Allah razy bolsun.

Jogap:

Waleýkum esselam we rahmetulahi we barakat.

Allah Tagala seniñ imanyñy artdyrsyn we dogry ýoldan aýyrmasyn. Namazyñda we ähli ybadatyñda yhlasyñy artdyrsyn we seni öz söýen bendelerinden eýlesin!

Namazda huşuñyzyñ we yhlasyñyzyñ artmagy üçin nesihatymyz:

1- Namazda edil Allah Tagalany görýän ýaly namaz okañ! Çünki sen Allahy görmeseñde Allah Tagala seni görüp durandyr. Bu mertebä yhsan mertebesi diýilýär. Robbimiz Allah Tagala her wagt we her ýagdaýda bizi görüp durandyr. Hatda şu wagt şu setirleri okap otyrkañyzda Robbimiz Allah Tagala biziñ kalbymyzdan geçen duýgulardan we kellämizdäki pikırimizden habardardyr. Namaz bende bilen ýaradyjyñ arasyndaky bagdyr. Biz namazy diñe Allah Tagala üçin kylýarys. Şonuñ üçin her namazymyzda yhlas bilen bütin dünýewi pikir düşünjelerden saplanyp namaza durmalydyrys.

Meşhur Jibril hadysynda, Jebraýyl perişde Pygamberimizden (sallallahu aleýhi we sellem) yhsan näme diýip soranda. Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) Oña: “Yhsan diýmek: edil Allahy görýän ýaly, Allaha ybadat etmekdir. Çünki sen Ony görmeseñde Ol seni görýändir diýip, jogap berýär.” (Buhari, Iman 37, Muslim, Iman 1)

2- Namazyñ täretinden başlap tä namazdan soñra sanaýan tesbihyñyza çenli Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) sünnetine görä ediñ! Namazyñ hereketlerine üns beriñ, olary gyssanman bir kemsiz doly ýerine-ýetirmäge çalyşyñ. Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) hadysda şeýle diýýär: “Meniñ nähili namaz kylanymy gören bolsañyz siz hem edil şonuñ ýaly namaz kylyñ.” (Buhari /631) Sahabalar (Allah olardan razy bolsun) Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) nähili namaz kylanlygyny bize ýetirendirler.

Namazdaky (tadili-erkänyñ) hereketleriñ nähili berjaý edilmelidigini hut Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) özi bize öwredip gidendir.

Ebu Hureýre (radiallahu anh) şeýle rowaýat edýär: “Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) metjide gireninden soñra, yzyndan başga bir kişi metjide girip namaza başlady. Ol kişi namazyny kylyp bolandan soñra Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) ýanyna gelip salam berdi. Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) onuñ salamyny alandan soñra oña üç gezek: Yzyña dön we namazyñy täzeden kyl! Çünki sen namaz kylmadyñ, diýdi. Ol kişi bolsa, Pygamberimize (sallallahu aleýhi we sellem): Allaha kasam edýärin, mundan gowusyny kylyp başarmaýaryn. Sen maña öwret diýdi. Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) oña: “Haçanda namaza niýetleneñde gowy edip täret al, soñra kybla öwrül we tekbir al. Soñra Kurandan (haýsy süräni gowy bilýän bolsañ) oka. Soñra ruku et we bedeniñ agzalary gowy durýança dur. Soñra (rukudan) dikel we bedeniñ gowy gönelýänçä dur. Soñra sežde et we bedeniñ agzalary gowy durýança sežde et. Soñra (seždeden) tur we dik otur. Soñra täzeden sežde et we bedeniñ agzalary gowy durýança sežde-de dur. We galan namazyñyda şunuñ ýaly kyl !” (Buhari /2/237,276,757,793, Muslim /397)

Namazda huşuly bolmak üçin edilmeli zatlar:

1- Yhlas: Namaz diñe Allahyñ razylygy üçin kylynmalydyr.

2- Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) kylyşy ýaly kylmalydyr.

3- Allah Tgalanyñ we Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) buýruklaryna amal etmeli, haramlardan we günälerden goranmalydyr.

4- Halal zatlardan iýmeli, haram we şübheli zatlardan gaçmalydyr.

5- Namazyñ huşuly bolmagy üçin Allah Tagalaga ýalbaryp doga-dileg etmelidir.

6- Namazy doly kylan kişiler bilen gatnaşyp, olar bilen dost bolmalydyr.

7- Suwy israf etmeden, gowy edip täret almalydyr.

8- Namaza başlamazdan öñ gerek bolan taýynlygy görmelidir. (Mysal üçin egin-eşigiñ we namaz kyljak ýeriñ arassalygy.)

9- Namazda okalýan süreleriñ we dogalaryñ manylaryny öwrenip, düşünip okamalydyr.

10- Namazyñ parzlaryna, şertlerine, wajiblerine we sünnetlerine üns bermelidir.

11- Namazy wagtynda we başarsañ jemagat bilen kylmaga çalyşmalydyr.

12- Her namazyñy göýä iñ soñky namazyñ ýaly edip kylmalydyr.

Namaz kylañda sežde edýän ýeriñe seretmek:

Namaz kylañda sežde edýän ýerimize seretmelidiris we saga-sola seretmekden ägä bolmaly.

Enes (radiallahu anh) rowaýat edýär, Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle aýdýar: “Ynsanlar näme üçin namaz kylanlarynda asmana (ýokaryk) seredýärler!? Soñra Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle diýdi: “Bular muny goýmasalar, gözleri olara gaýdyp gelmez. (başga rowaýatda Gözleri kör bolar.)” diýdi. (Buhari)

Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) aýtdy: “Bende namazda saga-sola bakman durdugyça, Allahda oña seredip durjakdyr. Eger namazda ýüzüni saga-sola öwürse, Allah hem ondan ýüz öwürer.” (Ebu Dawud)

Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) namazda şu üç zady gadagan etdi: “Horazyñ iýim çokuşy ýaly namaz kylmagy (ýagny çalt-çaltdan namaz kylmagy), itiñ oturşy ýaly oturmagy, tilkiniñ bakyşy ýaly saga-sola bakmagy.” (Ahmed, Ebu Ýälä)

Namazda huşunyñ bozulmagyna sebäp bolýan käbir zatlar:

Eger aç bolsañyz we nahar taýyn bolsa, namazyñ wagty çykmaýan bolsa ilki nahar iýip, soñra namaz kylyñ! Çünki nahar taýynka aç garyna namaza durmak, namazdaky huşuny bozýandyr.

Aýşa enemiz (radiallahu anha) rowaýat edýär, Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle diýýär: “Nahar taýyn bolsa we namaz üçin kamat aýdylsa ilki naharyñyzy iýiñ.” (Buhari)

Uly ýa-da kiçi täret gyssap durka, namaz kylmak huşuny giderir.

Aýşa enemiz (radiallahu anha) rowaýat edýär, Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle diýdi: “Nahar taýyn wagty ýa-da uly ýa kiçi täret gyssap durka namaz bolmaz.” (Muslim)

Namazda şeýtan was-wasa berse näme etmeli?

Namaz kylyp durka käbir kişileriñ was-wasa düşýän bolmagy ähtimal ýa-da dürli ýaman pikirler kellämize gelip biler. Bularyñ ählisi şeýtanyñ was-wasasy bolup, mundan goranmak üçin bu ýagdaý peýda bolandan Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) öwredişi ýaly derrew: “Eauzu billähi mineş-şeýtonir rajim.” diýip, çep tarapyña üç gezek tüýkürmelidir. (Muslim)

Allah Tagala ähli musulmanlara huşuw bilen namaz kylmak nesip etsin.

Bellik: Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) sahyh hadyslary esasynda namaz öwrenmek isleýänlere: Şeýh Muhaddis Nasruddin Albaniniñ Syfatu Saltun-Nebiý / Pygamberimiziñ (sallallahu aleýhi we sellem) namaz kylyşy diýen we diñe sahyh hadyslar esasynda ýazylan örän peýdaly eserini okamagy maslahat berýäris. Kitabyñ asly arapça bolup Rus, Türk, Iñlis dillerindäki çaplaryny añsatlyk bilen tapyp bilersiñiz.

Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salatu-salam bolsun.