Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.
Sorag: Esselämu aleýkum. Ejem pahyr 3-4 ýyl ozal amanadyny tabşyrdy (Allah jaýyny jennetden etsin). Ýaşaýarka, men sebäpli iki-üç gezek gözüne ýaş aýlanandygyna şaýat boldum. Indiden soň ony razy etmegiň bir ýoly barmy? Bu soragyň jogaby üçin Allah sizden razy bolsun!
Jogap: Waleýkum esseläm we rahmetullahi we berekatuh.
Ilki bilen ejeňizi ynjydandygyňyz üçin Allaha toba ediň!
Tobanyñ şertleri:
1-Eden ýa-da edip duran günäsini, derrew terk etmeli!
2-Eden günäsi üçin ökünmeli, puşman bolmaly!
3-Günäni gaýtadan etmezlige karar bermeli!
Eger üç şertden biri kem bolsa, toba kabul bolmaz!
Eger-de eden günäsi ynsanlardan biriniñ haky bilen baglanşykly bolsa, onda tobañ şerti dört bolýar! Ilkinji üçüsi ýokarda aýdanlarymyz!
Dördünjisi bolsa kime haksyzlyk eden bolsa, şondan ötünç dilemek: Mysal üçin: Eger biriniñ mal-mülkinden bir zat ogyrlan bolsa, ol zady yzyna gaýtarmaly ýa-da ogyrlan zadynyñ eýesinden ötünç sorap, hakyny halal etdirmeli!
Bundan soňra siziň ejeňiz üçin edip biljek peýdaňyz: Ejeň adyna köpräk sadaka bermeli. Çünki sadakalaryň ölülere peýdasy bardyr.
Pygamberimizden (sallallahu aleýhi we sellem) bu barada şu sahyh hadys habar berilýär: “Abdullah bin Abbas (radiallahu anh) şeýle diýdi: Sad bin Ubadäniñ (radiallahu anh) ejesi öldi. Şonda Sad bin Ubade (radiallahu anh) Pygamberimizden (sallallahu aleýhi we sellem): Ýa Resulullah! Ejem dünýäden gaýtdy, onuñ adyna sadaka bersem, oña peýdasy degermi?-diýip, sorady.
Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem): Hawa, diýdi. Şonda Sad bin Ubade (radiallahu anh) Pygamberimize (sallallahu aleýhi we sellem): Men seni şaýat tutdym! Mifrah adyndaky daşy diwarly bakjam ejem üçin sadakadyr, diýdi.” 1
Ejeňiz üçin sadakadan başgada edip biljek zadyňyz onuň üçin Allah Tagaladan köpräk bagyşlanma dilemekdir. Ölüler üçin Allah Tagaladan bagyşlanma dilemegiň ölülere peýdasy bardyr.
Bu barada Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle diýýär:
إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلا من ثلاث: صدقة جارية أو علم ينتفع به، أو ولد صالح يدعو له، رواه مسلم،
“Adam ogly ölende şu üç zatdan başga ähli amaly kesiler (ýagny onuň üçin peýda bermez): Diňe sadakaýi jariýe, başgalaryna peýda berip duran ylym we onuň üçin (Allahdan) doga-dileg edip duran salyh perzent.” 2
Ýagny bir kişi wepat edenden soňra şu üç zadyň oňa peýdasy/sogaby gelip durar.
1-Sadakaýi jariýe: Eger halk peýdalanar ýaly metjit, medrese, mekdep, guýy, ýol, köprü ýaly zatlar salyp beren bolsa, halk ol zatlary peýdalanyp durdugyça ölen kişä sogap gelip durar.
2-Peýdaly ylym: Eger kitap ýazan bolsa ýa-da Yslamy kitap satyn alyp wakyf eden bolsa, halka paýlan bolsa, musulmanlar hem ol ylymlardan peýdalanyp dursalar ölä sogap gelip durar.
3-Salyh perzent: Parzlaryny ýerine ýetirip, haramlardan gaçyp, halal ýaşaýan çagasy bolsa, ol hem wepat eden ene-atasy üçin Allahdan doga-dileg edip dursa, ölä onuň peýdasy degip durar.
Allah Tagala sizden we ene-ataňyzdan razy bolsun! Sizi we ene-ataňyzy jennetde jem eýlesin! Ämin!
Salamat boluň!
1-Sahyh Buhari: 2603, 2604.
2-Sahyh Muslim: 1631, Tirmizi: 1376, Ebu Dawud: 2770, Nesai: 6/251, Ahmed:2/382.