Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.

Sorag: Esselämu aleýkum. Muslim dogan “çäş” namazy bidgatmy ýa-da okalýarmy? Erte namazyndan soňra, gün dogandan soň okalýar diýýärler. Şol barada delil barmy? Allah siziň edýän işiňizden razy bolsun.

Jogap: Waleýkum esseläm we rahmetullahi we berekatuh.

Bu namazyň arapça ady Duhadyr (صلاة الضحى).

Türkmençe çäş ýa-da guşluk namazy diýilýär.

Çäş diýmek: Günüň guşluk bolan wagtydyr.

Guşluk diýmek: Günüň guş uçum belentligine galýan wagty, günüň ýaňy ýokary saýlanyp başlan wagtydyr.

Duha (guşluk) namazyň hökümi:

Duha (guşluk) namazyň hökümi muekket sünnetdir.

Muekket sünnet: Pygamberimiziň (sallallahu aleýhi we sellem) dowamly eden we etmän goýanlygy seýrek bolan sünnetlerdir.

Duha (guşluk) namazyň sünnetden delili:

Ebu Hureýre (radiAllahu anh) şeýle diýýär:

أوصاني خليلي صلى الله عليه وسلم بثلاث: صيام ثلاثة أيام من كل شهر، وركعتي الضحى

وأن أوتر قبل أن أنام

“Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) maňa üç zady nesihat etdi: Her aý üç gün oraza tutmagy, iki rekat duha (guşluk) namazy we ýatmazdan öň witir namazy kylmagy.” ¹

Ähli-sünnediň uly alymlaryndan Ymam Newewi (Allah oňa rahmet etsin) bu meselä degişli hadyslary ýatlap geçeninden soňra duha namazyň muekket sünnetligi baradaky garaýyşy saýlap şeýle diýýär: “Bu hadyslaryň ählisi muhakkik alymlaryň arasynda yhtylafsyz bir manyny aňladýar. Netijede duha namazy muekket sünnetdir....” ²

Duha (guşluk) namazyň fazileti (sogaby):

Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) şeýle diýýär:

يصبح على كل سلامى من أحدكم صدقة فكل تسبيحة صدقة وكل تحميدة صدقة وكل تهليلة صدقة وكل تكبيرة صدقة وأمر بالمعروف صدقة ونهي عن المنكر صدقة ويجزئ من ذلك ركعتان يركعهما من الضحى

“Siziň (bedeniňizdäki) her bir bogunyň³ sadakasy bardyr. Her bir tesbih (subhanallah diýmek) sadakadyr. Her bir tehmiýd (alhamdulilläh diýmek) sadakadyr. Her bir tahlil (lä ilähe ilallah diýmek) sadakadyr we her tekbir (Allahu ekber) diýmek sadakadyr. Ýagşylygy buýrup, ýamanlykdan gaýtarmak sadakadyr. Kyljak iki rekat duha (guşluk) namazyňyz bularyň (hemmesine deňdir).” ⁴

Duha namazyň wagty:

Duha namazyň wagty güneş bir naýza boýy ýerden beýgelenden soňra başlaýar we güneşiň dik ortada bolmagynyň öň wagtyna çenli dowam edýär.

Duha namazyň rekat sany:

Sahyh (dogry) bolan garaýyşa görä duha namazynyň iň azy iki rekat bolup, ondan köp kylmak isleýänlerede çäklendirme ýokdur.

Pygamberimiziň (sallallahu aleýhi we sellem) hadysda iki rekat diýip belläp geçmegi, sogabyny beýan etmek üçindir.

Bir hadysda Aýşa enemiz (radiAllahu anha) şeýle diýýär:

كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يصلي الضحى أربعا ، ويزيد ما شاء الله

“Pygamberimiz (sallallahu aleýhi we sellem) dört rekat duha (guşluk) namazy kylardy we Allah Tagala isledigiçe artdyrardy.” ⁵

Zenan sahaba Ummi Haniden (radiAllahu anha) gelen hadysda:

صلى يوم الفتح ثمان ركعات وذلك ضحى

Pygamberimiziň (sallallahu aleýhi we sellem) sekiz rekat duha (guşluk) namazy kylanlygy habar berilýär. ^{6 7}

Allaha hamd, Pygamberimiz Muhammede salat we salam bolsun.